„Miłość w każdym wieku” – to piękna zasada, ale prawo ma swoje zasady, które warto znać. Seniorzy, którzy decydują się na małżeństwo na emeryturze, często nie myślą o kwestiach majątkowych. A to może mieć poważne konsekwencje – zwłaszcza dla dzieci, spadkobierców i… samych małżonków.
Ślub w wieku senioralnym – co zmienia?
Choć ślub to przede wszystkim związek uczuciowy, w świetle prawa wiąże się z:
• wspólnością majątkową (jeśli nie podpisano intercyzy),
• dziedziczeniem – małżonek staje się spadkobiercą ustawowym,
• wpływem na podział emerytur, długów, nieruchomości.
Dlatego przed ślubem warto zadać sobie pytanie:
Czy chcemy mieć wspólny majątek? Czy może jednak lepiej chronić to, co już mamy?
Czym jest intercyza?
Intercyza to umowa majątkowa małżeńska, która:
• wyłącza wspólność majątkową,
• można ją podpisać przed ślubem lub w trakcie małżeństwa,
• musi być zawarta u notariusza (koszt: ok. 400–600 zł).
Dzięki niej każdy z małżonków:
• zachowuje pełną niezależność finansową,
• odpowiada wyłącznie za swoje długi (z wyjątkami),
• może swobodnie dysponować swoim majątkiem i przekazać go np. dzieciom z pierwszego małżeństwa.
Przykład z życia:
Pani Krystyna, 72 lata, wdowa, miała mieszkanie po zmarłym mężu i dwie dorosłe córki. Zakochała się i wyszła za mąż za pana Edwarda, lat 75. Nie podpisali intercyzy.
Po ślubie kupili wspólnie samochód i część remontu mieszkania sfinansowali z oszczędności pana Edwarda. Gdy pani Krystyna zmarła, jej córki musiały dzielić spadek z jej drugim mężem – i nie mogły odzyskać mieszkania w całości.
Jak działa wspólność majątkowa?
Domyślnie po ślubie powstaje tzw. wspólność ustawowa.
Oznacza to, że:
• wszystko, co nabywacie po ślubie (dochody, emerytury, oszczędności), należy do obojga,
• nawet jeśli jedno z Was nic nie zarabia – też ma prawo do połowy majątku wspólnego,
• majątek nabyty przed ślubem pozostaje osobisty – chyba że został przekształcony.
Kiedy warto rozważyć intercyzę?
Gdy jedno z małżonków ma znaczący majątek z poprzedniego życia (mieszkanie, działki, firmę).
Gdy masz dzieci z wcześniejszego małżeństwa i chcesz, by po Tobie dziedziczyły wyłącznie one.
Gdy nie chcesz odpowiadać za długi małżonka.
Gdy oboje cenicie niezależność finansową i chcecie prowadzić osobne budżety.
Co z dziedziczeniem?
Po ślubie, nawet jeśli macie intercyzę, małżonek staje się spadkobiercą ustawowym. Oznacza to, że dziedziczy:
• wspólnie z dziećmi (np. po 1/4 każdy, jeśli są 3 osoby),
• co najmniej 1/4 spadku, jeśli dzieci jest więcej.
Jeśli chcesz, by majątek trafił tylko do dzieci, musisz:
• sporządzić testament,
• ewentualnie rozważyć darowizny za życia (z uwzględnieniem zachowku).
Uwaga praktyczna:
Intercyza nie wyklucza prawa do dziedziczenia, ale chroni majątek osobisty i pozwala uniknąć wspólnych zobowiązań (np. kredytów, pożyczek, długów).
Jeśli nie podpiszecie intercyzy, a jedno z Was zaciągnie zobowiązanie za zgodą drugiego, dług może obciążyć majątek wspólny.
Najczęstsze pytania seniorów:
* Czy intercyza oznacza brak zaufania?
Nie – to rozsądne zabezpieczenie. Tak jak pasy w samochodzie – nie zakładamy wypadku, ale chcemy być bezpieczni.
* Czy intercyzę można zmienić?
Tak – w każdej chwili możecie ją zmienić lub rozwiązać u notariusza.
* Czy emerytura wchodzi do majątku wspólnego?
Tak – jeśli jest wypłacana po ślubie, należy do wspólnego majątku. Ale środki zgromadzone wcześniej (np. na koncie ZUS, IKE, IKZE) są majątkiem osobistym.
* Czy mogę uchronić majątek dzieci z poprzedniego małżeństwa?
Tak – intercyza + testament to najlepszy sposób, by zabezpieczyć dzieci przed obowiązkiem dzielenia się spadkiem z nowym małżonkiem.
Podsumowanie – co warto zapamiętać?
• Ślub w starszym wieku zmienia sytuację majątkową i spadkową.
• Warto zawczasu przemyśleć, czy chcecie mieć wspólność majątkową.
• Intercyza to nie brak miłości – to rozsądne zarządzanie tym, co się ma.
• Testament i rozmowa z rodziną pomogą uniknąć konfliktów po śmierci jednego z małżonków.
• W razie wątpliwości – skorzystaj z pomocy notariusza lub prawnika.
